Gıda Alerjisinden mi Şüpheleniyorsun? Eliminasyon Diyetini Denemek Faydalı Olabilir!

Eliminasyon diyeti, belirli gıdaları tüketmeyi bırakarak alerji ve sindirim problemlerine yol açabilecek unsurları bertaraf etmeyi hedefleyen geçici bir beslenme düzenidir. Bu süreç, hangi gıdaların vücut tarafından rahatlıkla tolere edildiğini, hangilerinin ise problem oluşturduğunu anlamak için, gıdaları tek tek tekrar diyetinize dahil etmeyi içerir.

Eliminasyon diyetinin temel amacı, sürekli belirli semptomlarla karşılaşan ve bunların kaynağını belirlemekte zorlanan bireylerin, hangi gıdaların sindirim sorunlarına veya diğer sağlık problemlerine yol açtığını kesin olarak saptamaktır. Bu diyeti uygulamaya yönlendiren belirtiler arasında süregelen ishal, şişkinlik, kabızlık, egzama ve akne gibi durumlar bulunabilir.

Eliminasyon diyeti, vücudunuzun bazı yiyeceklere karşı toleranssız olduğunu tespit etmek için kullanılan bir beslenme planıdır. Bu diyet, genellikle 5-6 hafta sürer ve hassas bağırsak sendromu, gıda intoleransı veya alerjisi olan bireylerin hangi yiyeceklerin semptomlarına neden olduğunu belirlemek için uygulanır. Bu diyetin uygulanması, şişkinlik, gaz, ishal, kabızlık ve mide bulantısı gibi belirtileri hafifletebilir. Diyetin başarılı bir şekilde tamamlanmasının ardından, vücudunuzun tolere edemediği yiyeceklerin tespit edilmesi ve diyetinizden çıkarılması, rahatsızlık verici semptomların önlenmesine yardımcı olabilir. Çeşitli eliminasyon diyetleri mevcuttur ve genellikle belirli gıda gruplarının tüketimini veya çıkarılmasını içerir. Ancak, belirli bir gıda alerjisi olduğunu düşünüyorsanız, bir eliminasyon diyetine sadece bir sağlık profesyonelinin gözetiminde başlamalısınız. Aksi takdirde, alerjen bir gıdanın yeniden tüketilmesi, anafilaksi gibi ciddi reaksiyonlara neden olabilir. Bu nedenle, gıda alerjisi şüphesi olan kişilerin, diyeti uygulamadan önce bir doktora danışmaları önemlidir.

• Gıda alerjisi: Bu potansiyel olarak yaşamı tehdit eden yanıt, vücudunuz belirli yiyeceklerdeki proteinlere aşırı tepki verdiğinde ortaya çıkar. Alerjik reaksiyonlar cilt tahrişini, kurdeşenleri, döküntüleri, kaşıntıyı, şişmeyi ve anafilaksiyi içerebilir .

• Gıda intoleransı: Vücudunuz belirli bir gıdayı veya içeriği uygun şekilde parçalayamadığında ishal, gaz ve şişkinlik gibi GI sorunları yaşayabilirsiniz. Bazı intoleranslar soğuk algınlığı benzeri semptomlara neden olabilir.

• Besin hassasiyeti: Bazen intoleranslarla bir araya gelen hassasiyetler, gastrointestinal sisteminizdeki (bağırsaklarınız) bakterilerin dengesizliğinden kaynaklanır. Semptomlar GI sorunları, yorgunluk, eklem veya kas ağrısı, baş ağrıları ve beyin bulanıklığını içerebilir.

Eliminasyon diyeti, iki temel aşamadan oluşur: eliminasyon ve yeniden başlama. Bu diyetin ilk aşaması olan eliminasyon, belirli gıdaların tüketiminin durdurulduğu süreci ifade eder. İkinci aşama olan yeniden başlama ise, bu gıdaların tekrar diyetinize dahil edilmesi ve vücudunuzun bu gıdalara verdiği tepkinin gözlemlenmesi sürecidir. Bu diyetin temel amacı, vücudunuzun belirli gıdalara karşı olası intoleranslarını veya alerjilerini belirlemektir. Bu sayede, sağlık sorunlarınızın kaynağını tespit edebilir ve daha sağlıklı bir yaşam tarzı benimseyebilirsiniz.

Eliminasyon süreci, genellikle 2-3 hafta süresince belirli gıdaların tüketimini durdurmayı kapsar. Bu süre zarfında, vücudunuzun hoş karşılamadığı ve belirti oluşturduğunu düşündüğünüz yiyecekleri tüketmeyi bırakırsınız. Bu gıdalar genellikle fındık, mısır, soya, süt ürünleri, narenciye, buğday, glüten içeren gıdalar, yumurta ve deniz ürünleridir. Bu süreç, belirtilerinizin gıdalarla mı yoksa farklı bir sebeple mi oluştuğunu anlamanıza yardımcı olur. Eğer belirtileriniz, gıdaları diyetinizden çıkardıktan sonraki 2-3 hafta boyunca devam ederse, doktorunuza başvurmanız önerilir.

Diyetinize tekrar dahil edeceğiniz gıdaları yavaşça ve dikkatlice eklemeniz gereken bir sonraki adım, yeniden giriş safhasıdır. Her bir besin grubunu 2-3 gün boyunca ayrı ayrı eklemeli ve belirtileri gözlemlemelisiniz. Bu belirtiler arasında döküntüler, eklem ve baş ağrısı, yorgunluk, uyku sorunları, solunum değişiklikleri, şişkinlik, mide ağrısı ve bağırsak alışkanlıklarında değişiklikler bulunmaktadır. Eğer bir besin grubunu eklediğinizde belirtiler yaşamazsanız, bu besinle ilgili bir sorun olmadığını düşünebilir ve bir sonraki besin grubuna geçebilirsiniz. Ancak, yukarıda belirtilen semptomları yaşarsanız, bu besin grubunun sizde problem oluşturduğunu anlamış olursunuz ve diyetinizden çıkarmanız gerekmektedir. Bu süreç genellikle toplamda 5-6 hafta sürer.

Eliminasyon diyeti uygularken, belirli besinlerden kaçınmak önemlidir. Bu besinler arasında, işlenmiş ve paketli gıdalar, genetiği değiştirilmiş organizmaları içeren ürünler, glüten, soya ve mısır bulunur. Ayrıca, alerjiye neden olabilecek yer fıstığı ve turunçgillerden de uzak durulmalıdır. Sağlıksız hidrojenik yağlar ve ilave şekerler, bu diyetin dışında tutulması gereken diğer öğelerdir. Bazı durumlarda, alkol ve kafein tüketimi de sınırlandırılabilir. Bu besinlerin dikkatli bir şekilde elimine edilmesi, diyetin etkinliğini artırabilir.

Eliminasyon diyeti, sağlıklı yaşamı benimseyenlerin gözdesi haline gelmiştir. Yapraklı yeşillikler bu diyetin temel taşlarını oluştururken, turpgiller ailesine mensup brokoli, karnabahar ve Brüksel lahanası da bu diyetin olmazsa olmazları arasında yer alır. Enginar ve rezene gibi sebzeler de diyetin birer parçasıdır. Kereviz, salatalık ve kabak gibi sebzeler, nişasta içermeyen sebzeler ve turplar da bu sağlıklı beslenme yönteminin bileşenleridir. Deniz sebzeleri, meyveler ve taze bitkiler de diyetin önemli unsurlarını oluşturur. Bu diyet sayesinde sağlıklı ve dengeli bir yaşam tarzı benimsenebilir. Bağırsak sağlığını destekleyen besinler de eliminasyon diyetinin bir parçası olmalıdır. Bu besinler arasında zeytinyağı, elma sirkesi, kombucha, sarımsak, avokado, pancar, kereviz ve yüksek mono laurik oranına sahip Hindistan cevizi yağı bulunur.

Eliminasyon diyetinin faydalarını özellikle aşağıdaki durumlarla karşı karşıya olan kişiler deneyimleyebilir:

• Otoimmün hastalıklarla veya metabolik sendromla savaşan bireyler

• Enflamasyon kaynaklı vücut ağrıları çekenler

• Ciltlerinde tahriş, lekelenme ve kızarıklık yaşayanlar

• Beslenmesine dikkat etmesine rağmen enerji seviyesi düşük olanlar

• Bilinen gıda alerjisi olan ve hala belirtilerle mücadele edenler (genellikle glüten gibi bir alerjen, süt ürünleri gibi diğer hassasiyetlerle bağlantılı olabilir)

Not: Tabi ki uzmana danışarak 😉

• Yukarıdaki listedeki tüm yaygın alerjen/hassas gıdaları yaklaşık üç hafta boyunca yemeyi bırakın. Bilinmeyen alerjileri veya hassasiyetleri anlamaya başlayacağınız için gıdaları ortadan kaldırmak, bir eliminasyon diyetinin en önemli adımıdır.

• Bu süre zarfında, bu gıdalardan eser miktarda bile kaçındığınızdan emin olmak için gıda etiketlerini dikkatlice okuyun. Nasıl hissettiğinizi kaydetmek için bu üç hafta boyunca bir yemek günlüğü tutmak isteyebilirsiniz . Bu, daha sonra yiyecekleri yeniden vermeye başladığınızda kullanışlı olacaktır.

• Üç hafta sonra, her seferinde bir besin grubuna yeniden başlayın. Mümkünse, yaklaşık bir ila iki hafta boyunca şüpheli yiyecekleri her gün yiyin ve belirtilerinizi kaydedin. Eliminasyon aşaması ile yeniden giriş aşaması arasındaki semptomlarda herhangi bir değişikliğe dikkat edin.

• Şüpheli gıdalardan birini yemeye başladıktan sonra semptomlar tekrar ortaya çıkarsa, bu gıdanın bir kez daha ortadan kaldırarak tetikleyici olduğunu doğrulayabilirsiniz. Amaç, gıda çıkarıldığında semptomların bir kez daha düzelip düzelmediğini görmektir. Sürecin biraz deneme yanılma olduğunu görebilirsiniz, ancak sonunda semptomlarınızı tamamen iyileştirebilecek gıdaları belirlemek dört ila altı haftadan fazla sürmemelidir.