Uluslararası Ceza Mahkemesi (UCM), Ermenistan’ın Roma Statüsü’nü onaylayarak mahkemeye taraf ülke olduğunu bildirdi.
UCM’den yapılan yazılı açıklamada, Ermenistan’ın, Roma Statüsü’nü onay belgesini 14 Kasım’da Birleşmiş Milletler (BM) Genel Sekreterliği’ne tevdi ederek Doğu Avrupa grubundaki 19., dünya genelinde 124. ülke olarak Mahkemeye taraf olduğu belirtildi.
Açıklamada, statünün Ermenistan için 1 Şubat 2024 tarihinde yürürlüğe girecek olmasına karşın, Ermenistan Dışişleri Bakanı Ararat Mirzoyan tarafından gönderilen belgede, UCM’nin yargı yetkisinin 10 Mayıs 2021 tarihi ve sonrasını kapsayacak şekilde kabul edildiği kaydedildi.
Mirzoyan’ın bildiriminde, “Ermenistan Cumhuriyeti’nin, Mahkeme ile tam ve gecikmeksizin işbirliği yapmayı taahhüt ettiği” vurgulandı.
Buna göre Mahkeme, statünün 12. maddesinin 3. paragrafı uyarınca, 10 Mayıs 2021 tarihi ve sonrasında Ermenistan topraklarından işlenen suçlar için yargı yetkisine sahip olacak.
Ermenistan’ın Roma Statüsü’nü onayı
Ermenistan, Roma Statüsü’nü 1999’da imzalamasına rağmen Anayasa Mahkemesi, 2004’te aldığı karar uyarınca statüyü Ermenistan Anayasası’na aykırı bulmuştu.
Hükümet, 2022’de statünün incelenmesi amacıyla yeniden Anayasa Mahkemesine başvuruda bulunmuştu.
Ermenistan Anayasa Mahkemesi, 24 Mart’ta UCM Roma Statüsü’nün Ermenistan yasalarına uygun olduğu kararını vererek onay için Ulusal Meclise göndermişti.
Ermenistan Ulusal Meclisi, 3 Ekim 2023’teki oturumunda, UCM’nin kurucu anlaşması olan Roma Statüsü, 22’ye karşı 60 oyla onaylamıştı.
Rusya karşı çıkmıştı
Kremlin Sözcüsü Dmitriy Peskov, Ermenistan Parlamentosunun Roma Statüsü’nü onaylamasına tepki göstererek, kararı “yanlış” olarak nitelendirmişti.
Mevcut Ermeni yönetimine yönelik ilave soruların ortaya çıktığını ifade eden Peskov, “İkili ilişkiler bakımından, Ermenistan’ın Uluslararası Ceza Mahkemesinin Roma Statüsü’ne katılımı yanlıştır. Biz hala bunun yanlış bir karar olduğuna inanıyoruz.” demişti.
UCM, Rus lider Putin hakkında yakalama kararı çıkarmıştı
UCM mart ayında, Ukrayna’da işlenen suçlara ilişkin yürüttüğü soruşturma kapsamında, Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin ve Rusya’nın Çocuk Hakları Komiseri Maria Lvova-Belova hakkında savaş suçu gerekçesiyle yakalama kararı çıkarıldığını duyurmuştu.
UCM Sözcüsü Fadi Al Abdallah da mahkemenin görevdeki devlet başkanlarına karşı yargılama yapabildiğini ve yakalama kararı çıkarabildiğini söyleyerek, “Devlet başkanlarının UCM nezdinde yargı bağışıklığı ve dokunulmazlığı yok. Bu Roma Statüsü’nde açıkça yazıyor ve bu tüm devlet başkanları için geçerli.” demişti.
Al Abdallah, bu kararların UCM’ye taraf ülkelerin kollukları tarafından uygulanması gerektiğini bildirmişti.
Roma Statüsü’nün Anayasa Mahkemesi tarafından yasalara uygun bulunması Ermenistan ve Rusya arasında gerginlik yaratmıştı. Kremlin Sözcüsü Peskov, “(Ermenistan’ın Roma Statüsü kararı) Bu bize yönelik son derece düşmanca bir karar. Onaylayabileceğimiz bir durum değil.” ifadelerini kullanmıştı.
Öte yandan Ermenistan Başbakanı Nikol Paşinyan, 19 Eylül’de Ulusal Mecliste yaptığı konuşmada, Roma Statüsü’nün Ermenistan-Rusya ilişkileri ile bir bağlantısının bulunmadığını, tüzüğün onaylanmasının Ermenistan’ın güvenliğiyle ilgili olduğunu belirtmişti.
Roma Statüsü, 15 Haziran-17 Temmuz 1998’de toplanan BM Konferansı’nın İtalya’nın başkenti Roma’da karara bağladığı “Uluslararası Ceza Mahkemesinin Kuruluş Statüsü”nü tarif ediyor.
