Milliyet.com.tr/ Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB) Başkanı Hafize Gaye Erkan, yılın son enflasyon raporunu açıkladı. TCMB’nin yıl sonu enflasyon tahmini yüzde 58’den yüzde 65’e çıkarıldı. Yeni tahmine göre memur, emekli ve asgari ücretliye zam oranı ne olur? Ekonomist Muhammet Bayram cevapladı.
Bayram Şu ifadeleri kullandı: “Merkez Bankası yılın son enflasyon raporunu yayımladı. Sayın Hafize Gaye Erkan da bu sunumu gerçekleştirdi. Kapsamlı bir enflasyon raporu düzenlenmiş oldu. Bu rapora göre gerçekçi bir rakamla enflasyonun yukarı yönlü revizesini gördük.
Jeopolitik risklerin de enflasyon üzerindeki baskısı, hizmetler sektöründeki enflasyonist baskıyı bahsedildi. Her ne kadar hizmetler sektöründe enflasyon katılığı olsa da memurlar, emekliler, çalışanlar kendi maaşlarını kendileri belirleyemiyor. Memur ve emeklilerin maaşını devlet belirliyor. Özel sektörde çalışan kişilerin tek beklentisi ise ücretlere artış yapılmasıdır.
SSK ve Bağkur emeklileri enflasyon farkı kadar bir fark alıyor. Bu da yüzde 38 seviyesine işaret ediyordu. Her ne kadar bir önceki raporda yüzde 58 rakamı açıklansa dahi son raporda bu yüzde 65 seviyelerine revize edildi. OVP’de bu yüzde 68’ler civarındaydı.
KASIM AYI BELİRLEYİCİ OLACAK!
Kasım ayı enflasyonu doğal gaz tüketimi ile beraber yüksek artış göstermez, yüzde 5 seviyesi civarında bir enflasyon gerçekleşirse enflasyon farkı yüzde 38’ler seviyesinde gerçekleşecek.
‘ENFLASYONİST BASKI YARATACAK’
İki aylık süreç içinde yüzde 9’lar seviyesinde açıklanan enflasyon eylül ayında yüzde 4.75’e düştü. Ekim ayı enflasyonu da cuma günü açıklanacak. Kasım ve aralık ayları kalacak. Kasım ayında gıda fiyatlarında ve doğal gaz tüketimlerinde artış bekliyoruz. Bu da enflasyonist baskı yaratacaktır.
MEMUR VE EMEKLİYE ENFLASYON FARKI NE OLACAK?
SSK ve Bağkur emeklilerine en az yüzde 38 enflasyon farkı söz konusu olacaktır. Ancak memur ve memur emeklilerimiz toplu sözleşmeden kaynaklı yüzde 9 oranında refah payı alacaklar. Bu da onların maaşlarını yüzde 50 sınırına dayandırıyor.
Her ne kadar ücretler üzerindeki artışın enflasyonist baskıya sebep verildiği ifade edilse de ara zamlar yüzde 25’ler seviyesinde yapıldı. En düşük emekli maaşına ara zamda artış gelmedi. Sayın Cumhurbaşkanı da her konuşmasında emekçilerimizi, emeklilerimizi enflasyona karşı ezdirmeyeceğiz şeklinde açıklamalar yaptı.
‘SON YÜKSEK ARTIŞ YAPILACAK’
Ben 2024 yılı ocak ayı itibarıyla son yüksek artışın yapılacağını düşünüyorum. Sayın Hafize Gaye Erkan, 2024 yılı mayıs ayından sonra dezenflasyonist sürecin başlayacağını söyledi. Burada yılın ilk aylarında da yüksek enflasyon ortamının oluşacağı bekleniyor. Burada jeopolitik riskler önemli.
2024 ortasına geldiğimizde temmuz başında yapacağımız artışın bu kadar fazla yapılmayacağını düşünüyorum. 2024 sonu itibarıyla ücretlerin, enflasyonun, fiyatlama davranışlarındaki bozulmaların bir sisteme oturacağını düşünüyorum.
SSK ve Bağkur emeklilerinin yüzde 38 civarında olması bekleniyor. Memur ve memur emeklilerinin yüzde 50’ler civarında olması bekleniyor. Bunlar devletimizin yapmış olduğu beklentiler.
EMEKLİLERE BİR REFAH PAYI BEKLENTİNİZ VAR MI?
SSK ve Bağkur emeklilerinin yüzde 50’ler civarında bir zam alacağını düşünüyorum. Kendilerine yüzde 10 civarında bir refah payı artışı yapılacaktır.
Memur ve emekliye zam oranları yüzde 50’ler seviyesine yaklaşacaktır.
En düşük emekli maaşı ile asgari ücret arasındaki makasın açılmaması adına bunun dengelenmesi gerekiyor. 10 bin TL seviyesi normal bir seviyedir.
ASGARİ ÜCRETE ZAM NE KADAR OLACAK?
Burada rakam telaffuz etmek güç olsa da, asgari ücretliler en az memur ve emeklilere yapılacak zam kadar bir beklenti içerisindeler. Yüzde 50 olmasa dahi yüzde 40-45 bandında asgari ücrete zam yapılacağını düşünüyorum.
Burada 10 bin 402 TL olan bir asgari ücret yüzde 40 artış olursa, 15 bin 900’ler seviyesinde, yüzde 45 artış olursa 16 bin 500’ler seviyesinde olacağını düşünüyorum.
Tabi asgari ücretliye büyükşehirlerde 16 bin 500 TL seviyesi düşük kalabilir. Büyükşehirlerde zaten asgari ücretli bir hayli azaldı, fiyatlar şu anda bile asgari ücretin üzerinde belirleniyor. Biz asgari ücret için yeni şeyleri konuşmalıyız.
Önceki dönemlerde söylediğim üzere bölgesel asgari ücretlerin gelmesi gerekiyor. İstanbul, Ankara, İzmir gibi büyükşehirlerde daha fazla asgari ücretin belirlenmesi gerekiyor.
Vergi oranını sabitlenmesi de Asgari Ücret Tespit Komisyonu’nda konuşulacaktır diye düşünüyorum. 2024 yılındaki asgari ücret son yapılacak yüksek asgari ücrettir diyebiliriz.”
